Metody prawidłowego postępowania z instrumentarium zaraz po zabiegu
Proces dekontaminacji narzędzi rozpoczyna się w momencie zakończenia zabiegu na oddziale. Częstym problemem jest wybór prawidłowej metody postępowania z brudnym instrumentarium medycznym zanim narzędzia trafią do Centralnej Sterylizatornii.
Powszechnie znane metody to:
– wstępne mycie
– wstępne mycie z dezynfekcja
– działanie przeciw zasychaniu materiału na narzędziach
– transport brudnego materiału
Wstępne mycie
Wstępne mycie narzędzi zazwyczaj odbywa się za pomocą preparatów enzymatycznych, których główną zaletą jest wysoka skuteczność w usuwaniu drobnoustrojów. Preparaty nie mają w składzie niebezpiecznych substancji, które mogą mieć negatywny wpływ na otoczenie oraz zdrowie personelu.

Wstępne mycie z dezynfekcją
Innym często stosowanym rozwiązaniem jest wstępne myciu połączone z dezynfekcją. Wiele publikacji zalec tą metodę ze względu na bezpieczeństwo personelu. Zasadność używania płynów myjąco – dezynfekujących jest podważana w szczególności w zachodniej części Unii Europejskiej. Główną przyczyną jest utrwalanie zanieczyszczeń znajdujących się na powierzchni sprzętu medycznego przez substancje dezynfekcyjne. Należy pamiętać o tym, że nie możemy mówić o skutecznej dezynfekcji, w momencie gdy nie jesteśmy w stanie skutecznie oczyścić powierzchni wyrobu medycznego. Jest to główny powód negatywnej opinii publicznej na temat środków myjąco – dezynfekujących.
Bezpieczeństwo personelu
Przy manualnej obróbce narzędzi należy zapewnić właściwe środki ochrony osobistej. Należą do nich odpowiedniej klasy rękawice, fartuch, maseczka oraz przyłbica. Do obowiązków personelu należy codzienna kontrola stężenia roztworu roboczego za pomocą pasków testowych dostarczanych wraz z preparatem dezynfekcyjnym lub myjąco-dezynfekcyjnym.
Rozwiązania zapobiegające zasychaniu zanieczyszczeń
Od jakiegoś czasu dostępne są rozwiązania mające na celu wstępne oczyszczenie narzędzi oraz zapobieganie zasychaniu zanieczyszczeń na ich powierzchni. Są to preparaty gotowe do użycia, przeważnie w postaci pianki i mogą być wykorzystywane zarówno do wstępnego mycia, jak i do transportu narzędzi. Główną ich zaletą jest łatwość aplikacji oraz fakt, że nie mają wpływu na wagę pojemnika z transportowanymi narzędziami.
Na rynku dostępne są również innowacyjne preparaty w postaci żelu jak np. Pre-Klenz™ amerykańskiej firmy Steris. Dzięki unikalnej formule łączącej w składzie surfaktanty oraz inhibitory korozji żel zapobiega wysychaniu zanieczyszczeń na narzędziach oraz ma wpływ na efektywność dalszego procesu dekontaminacji. Zastosowanie bezaerozolowej postaci ma wpływ na to, że preparat pozostaje na narzędziach nie spływając z nich. Istotnym faktem jest to, że narzędzia mogą być przechowywane w ten sposób do 72 godzin. Zaletą tego rodzaju żelu porównując np. do preparatów piankowych jest jego przejrzystość. Przezroczysta forma ułatwia inspekcje narzędzi oraz minimalizuje ryzyko skaleczenia. Co istotne tego typu preparatu nie trzeba spłukiwać przed dalszą obróbką w myjni-dezynfektorze bez ryzyka zapienienia, czy innych niepożądanych efektów.
Kolejnym, równie praktycznym rozwiązaniem są torebki foliowe Humipak przeznaczone do bezpiecznego transportu zanieczyszczonych narzędzi w środowisku wilgotnym. Ich konstrukcja umożliwia szczelne zamknięcie, a nawilżona wkładka wewnątrz zapewnia utrzymanie wilgotności. Dwuwarstwowa folia, z której wykonane są torebki Humipak zapewnia bezpieczeństwo zarówno wyrobom medycznym jak i pracownikom szpitala. Tego typu rozwiązanie pozwala na przechowywanie narzędzi bez ryzyka zaschnięcia zanieczyszczeń aż do 7 dni.

Transport skażonego materiału
Transport materiału skażonego jest możliwy jedynie przy użyciu szczelnie zamkniętych pojemników transportowych. Na rynku dostępna jest cała gama pojemników dostosowanych do różnorodnych potrzeb użytkowników. Pojemniki wykonane w całości z polipropylenu są bardzo trwałe, nadają się do dezynfekcji termicznej. Mocny materiał umożliwia składowanie ich piętrowo, co znacznie ułatwia transport narzędzi między oddziałami szpitala. Dostępne w wielu rozmiarach, dostosowanych do specyfiki zestawów narzędziowych występują w dwóch kolorach, dzięki czemu możemy odseparować i w łatwy sposób rozróżnić materiał skażony od czystego bez otwierania pojemnika. Pełna szczelność jest uzyskana dzięki zastosowaniu specjalnemu systemowi zatrzasków.

W zależności od specyfiki danego szpitala metody postępowania z zanieczyszczonym sprzętem medycznym mogą być różne. Na wybór procedury mają wpływ takie czynniki jak stopień zabrudzenia instrumentarium, ilość dostępnego personelu, odległość między oddziałem, a centralną sterylizatornią czy ilość materiału przeznaczonego do procesowania. Przy decyzji o wyborze metody wstępnej obróbki narzędzi oraz transportu wyrobów medycznych przede wszystkim należy pamiętać, aby była ona skuteczna oraz bezpieczna dla personelu, transportowanych narzędzi, otoczenia, a w konsekwencji dla pacjenta.
Radosław Falkiewicz