Sterylizacja bronchoskopów – zagrożenia i możliwości

Bronchoskopia to diagnostyczne badanie endoskopowe, które obok badań radiologicznych i czynnościowych układu oddechowego, jest podstawowym narzędziem badawczym we współczesnej pulmunologii. We wczesnym etapie pozwala wykryć wiele schorzeń układu oddechowego, w tym choroby nowotworowe. Nowoczesne bronchoskopy są niezwykle delikatnym i termolabilnym instrumentem. Zbudowane są z różnorodnych materiałów, posiadają coraz bardziej skomplikowaną budowę, przez co wymagają szczególnej ostrożności w procesie dekontaminacji.

Badania opublikowane w czasopiśmie Chest i zaprezentowane na spotkaniu Association of Professionals in Infection Control and Epidemiology (APIC) wykazały, że nawet przy przestrzeganiu odpowiednich procedur mycia i dezynfekcji, niektóre bronchoskopy wciąż pozostawały zanieczyszczone, stanowiąc poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Pacjenci, którzy mają wskazanie do wykonania bronchoskopii, często są poważnie chorzy i mają znacznie obniżoną odporność. Badania kliniczne potwierdziły przypadki zakażeń spowodowanych użyciem zanieczyszczonego bronchoskopu. Dlatego zaleca się, żeby proces dekontaminacji bronchoskopu zaczął się jeszcze w miejscu zabiegu przez jego natychmiastowe wstępne oczyszczenie. Kolejnym krokiem powinien być test szczelności poprzedzający szczotkowanie jego kanałów w zanurzeniu. Następnie bronchoskop należy procesować w automatycznej myjni-dezynfektorze. Po tym etapie musi zostać dosuszony i poddany sterylizacji.

Zgodnie z klasyfikacją Spauldinga, wyroby krytyczne to nie tylko te, które mają kontakt z uszkodzoną skórą i błonami śluzowymi, ale również te, które penetrują w głąb jałowych tkanek. W konsekwencji takiej definicji wyrobu krytycznego „OGÓLNE WYTYCZNE …” wydane w 2017 r. przez Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa, Polskie Stowarzyszenie Sterylizacji Medycznej, Narodowy Instytut Leków zalecają sterylizację bronchoskopów.

Z uwagi na konstrukcję i wrażliwość na działanie wysokich temperatur na bronchoskopy, ich sterylizacja jest bardziej wymagająca od sterylizacji sprzętu termostabilnego. Temperatura procesu nie może być wyższa niż 60°C dlatego bronchoskopy mogą być poddawane wyłącznie sterylizacji niskotemperaturowej.

Niektórzy producenci automatycznych myjni-dezynfektorów do endoskopów chcą skrócić proces kompletnej i skutecznej dekontaminacji endoskopu zapewniając, że ich urządzenie (z zastosowaniem kwasu nadoctowego) myje, dezynfekuje i sterylizuje procesowany endoskop. Myjnia-dezynfektor przeważnie znajduje się w zmywalni – strefie brudnej. Endoskop jest procesowany w zanurzeniu, a więc nie może być opakowany. Dlatego nie ma możliwości wyciągnięcia endoskopu z myjni i podania do zabiegu w sposób aseptyczny. Warto wspomnieć, że zupełnie innym regulacjom normatywnym podlegają myjnie-dezynfektory, innym sterylizatory. Dlatego, pomimo szerokiego spektrum biobójczego kwasu nadoctowego, nie można przyrównywać automatycznego procesu mycia i dezynfekcji do procesu sterylizacji.

Wiodący producenci bronchoskopów jak firmy Olympus, Pentax, czy Karl Storz, w swoich instrukcjach użycia najczęściej rekomendują sterylizację tlenkiem etylenu. Pomimo potwierdzonej skuteczności i bardzo szerokiej kompatybilności tej metody sterylizacji, problem stanowi długi czas trwania procesu. Proces sterylizacji tlenkiem etylenu wraz z niezbędną aeracją trwa ok. 15 godzin. Wielkość komory sterylizatora pozwala na procesowanie jednoczasowo do dwóch bronchoskopów. Współczesne pracownie bronchoskopowe wykonują dziennie kilka, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt badań. Przy tak dużym zapotrzebowaniu na sterylne endoskopy wydajność sterylizatorów na tlenek etylenu jest zbyt niska. Naturalnym kierunkiem rozwoju niskotemperaturowej sterylizacji bronchoskopów, stał się wybór innej, efektywniejszej metody sterylizacji.

Obecnie większość wiodących producentów bronchoskopów dopuszcza nowoczesną metodę sterylizacji – sterylizację nadtlenkiem wodoru. W ich instrukcjach są rekomendowane konkretne modele sterylizatorów, które cechuje najwyższa skuteczność oraz szeroka kompatybilność materiałowa. Jednym z nich jest sterylizator
V-PRO amerykańskiej firmy STERIS. (kliknij aby pobrać ulotkę V-PRO)

Sterylizatory V-PRO posiadają specjalny program dedykowany endoskopom elastycznym, w tym bronchoskopom, z czasem trwania 35-38 min., z możliwością sterylizacji dwóch endoskopów jednocześnie. Po skończonym procesie sprzęt jest w pełni bezpieczny i gotowy do natychmiastowego użycia.

Opatentowana technologia VHP (Vaporized Hydrogen Peroxide) wykorzystująca w procesie sterylizacji suchy gaz nadtlenku wodoru cechuje się najwyższą skutecznością i wydajnością. Badania wykonane przez firmę STERIS, jak również przez producentów sprzętu medycznego, wykazały, że jest to obecnie jedyna metoda sterylizacji nadtlenkiem wodoru, która:

• posiada potwierdzoną skuteczność w inaktywacji prionów na każdym dostępnym programie z pełnym załadunkiem komory;
• jest rekomendowana przez firmę Intuitive Surgical do sterylizacji endo-optyki robota da Vinci, na każdym dostępnym programie, przy pełnym załadunku komory;
• jest rekomendowana przez firmę Karl Storz do sterylizacji niektórych modeli bronchoskopów.

Reasumując, zgodnie z klasyfikacją Spauldinga oraz zaleceniami jednostek opiniotwórczych, bronchoskop powinien być poddawany sterylizacji. Sterylizatory V-PRO firmy STERIS, z uwagi na swoją skuteczność, czas trwania procesu i rekomendacje wiodących światowych producentów, umożliwiają skuteczną sterylizację i w pełni bezpieczne użycie każdego bronchoskopu.